Cambiar é algo común aos seres vivos: a serpe muda de pel, os cans mudan de pelo, a larva muda o casulo polas ás de bolboreta, as árbores mudan as follas, ... En realidade o ser humano é o único que se resiste á continua metamorfose que require a Vida. As mudanzas alíñannos con novas etapas que son necesarias para a nosa evolución. Podemos cambiar de nome, lugar, destino, oficio, vestimenta, opinión, gusto, costumes, aparencia física, comportamento ou moral. Na miña experiencia, toda mudanza vén antecedida por unha ruptura: algo quebra e dos seus anacos xorde aquilo que chamamos cambio. Esa rotura pode ser consciente ou inconsciente, pero en calquera caso provoca un movemento que nos despraza de lugar emocional, psicolóxico ou físico.

Cando algo se fractura, que podemos facer con eses cachiños que quedan?

Algunha vez vos dixeron iso de: « Non chores que te pos fea. » ? Supoño que é unha estratexia moi recorrente entre proxenitoras para conseguir que as súas pequerrechas deixen o tan molesto choro, pero en realidade ese comentario está sentando as bases para xulgarnos e avergoñarnos do noso propio pranto.

Chorona: que chora moito e facilmente. Dende que era cativa fustrigáronme innumerables veces chamándome así. Porén, para min chorar é un balsámico ritual de limpeza. Cada unha das bágoas vai lavando o meu interior até deixarme exhausta, pero saneada e en calma para volver a afrontar o mundo.

No século XIX nace en China, no distrito de Jiangyong pertencente á provincia de Hunan, un tipo de escritura creada e usada exclusivamente por e para mulleres. A escritura nüshu deriva dos caracteres chineses, pero adopta unha forma romboide en vez de cadrada sendo os seus elementos principais o punto, as liñas verticais, as liñas inclinadas e as liñas arqueadas. A pesar de ser esencialmente unha escritura íntima reservada ao ámbito privado, atopouse unha moeda de bronce cunha inscrición en nüshu que di: <>

Unha ferida pode ser física ou do espírito, externa ou interna; pero en calquera caso trae consigo unha ensinanza para quen a padece. Mentres doe non somos capaces de ver a aprendizaxe que nos aporta e aínda menos de ver o don para axudar a outras a través dela. Máis ben pretendemos escondela por medo e vergoña. En cambio, só cando a destapamos pode deixar de ser unha carga para nós e converterse nunha inspiración para as demais.

O máis doado é sentirnos vítimas das accións das outras e culpalas polas nosas feridas. Mais as feridas non teñen por que implicar o acto pasivo de sufrilas porque, en realidade, mediante a dor que nos provocan, estannos pedindo que poñamos a atención en nós e no que hai baixo a superficie. Se somos completamente honestas: quen de nós non se sentiu rexeitada polo seu aspecto físico?, quen de nós non se reprimiu para ser aceptada e encaixar nos ideais de beleza imperantes?, quen de nós non se rexeitou a si mesma ao verse no espello?, quen de nós non está ferida?, quen de nós non rexeitou a outras persoas polo aspecto físico que tiñan?, quen de nós non fere ás demais querendo ou sen querer?

Que pasa con todo ese tempo, dedicación, diñeiro, investigación, entrega, atención e ilusión que orientamos a un destino ao que finalmente non chegamos? Acaso é un barco naufragado no fondo do mar? En Economía manéxase o termo “custas afundidas” para referirse á suma pagada no pasado e que, en teoría, xa non é relevante na toma de decisións presente con respecto ao futuro.

Así pois, moi a pesar do que as teorías e predicións económicas sobre o comportamento humano consideran “racional”, as persoas vémonos influenciadas por estas custas á hora de tomar decisións. Na xerga da Economía chámanlle a isto a “falacia das custas afundidas”.

A pesar das súas recias e punzantes espiñas, xa amamos o toxo como parte do noso acervo paisaxístico e cultural. En Galicia existen tres tipos de toxo: toxo brañego (Ulex minor); toxo gateño tamén chamado toxo femia ou toxo molar (Ulex galli); e o toxo arnal asemade denominado toxo macho, toxo albar, toxo bravo ou toxo branco (Ulex europeaus) que é o que acada a maior altura e a maior presenza nos nosos montes.

A súa flor leva o nome de 'chorima' e como é unha das miñas palabras preferidas en galego, aproveito para compartírvola xa que este mes celebramos o Día das Letras Galegas. Existen variantes dialectais deste nome en galego como son: chorida, charuma, cherumia, chirumia, chousima, churida, churuma, chusmigo ou xorima.

O toxo ensínanos moito coas súas flores e espiñas.